Scripturiens

T emporibus antiquioribus, lingua Tupinica (Tupinice:  abanhe'enga  =  abá  'homo' +  nhe'enga  'lingua') communior quam aliæ linguæ ab autochthonibus usurpatæ. Per totum litus Brasilicum, hic sermo audiebatur, inde a regionibus septentrionalibus usque ad regiones meridionales; lingua autem Lusitanica admodum rara erat, adeo ut pæne nunquam audiretur. Johannes Ramellus (sive  Ramalho  Lusicanice) "hic", inquit, "lingua Lusitanica est tamquam lingua Latina apud vos, in Regno [Lusitanico], et pauci enim hac lingua utuntur". Etiam dicit: "Hic, lingua communis vero lingua Tupinica est, quamvis lingua Lusitanica corrupta sit, nihilominus Tupinica medulitus manet. Et lingua Lusitanica ipsa, quam pauci liberi in schola discunt, ipsa lingua Tupinica corrupitur. [...] Conimbrigae, optime loquebaris Lusitanice. Hic autem, jam [inconsulto] dicis verba sicut  urubu  pro  vulture , et  saúva  pro  formica , et  capim  pr...

Salvete! Frontispicium operis, c.t. est Arte de grammatica da lingoa mais vſada na coſta do Braſil , cujus auctor Josephus Anchietanus, anno millesimo quingentesimo nonagesimo quinto in lucem editi. Nunc dicam de lingua Tupinica (Lusitanice: tupi antigo ; Tupinice: abanhe'enga , quod Latine idem est atque "lingua hominis"), quæ olim fuit sermo usitatissimus in Brasilia. Eam enim Josephus Anchietanus appellavit "linguam maxime adhibitam in litore Brasiliæ". Aliquot exempla dabo quibus possim collustrare hanc linguam, tanquam is qui promulsides adfert ad cenam: Latine: Puer est in alveo/rati. Silva bona est. Bellator ensem fecit. Lusitanice: O menino está na canoa. A floresta é boa. O guerreiro fez a espada. Tupinice: Kunumĩ oîkó ygara pupé. Ka'a ikatu. Gûarinĩ itangapema oîmonhang. Vocabularium kunumĩ  - puer oîkó  - est, fuit ( aîkó  - sum, fui;  ereîkó   - es, fuisti)¹ ygara  - alveus, ratis pupé  (postpositio) - in (+ abl.) ka'a   - silva i- ...

"PIRAYA & PIRANHA". Imago ex libro c.t. Historia Naturalis Brasiliæ  appellatur, auctoribus Gulielmo Pisone et Georgio Marcgravio, excerpta.      P iraja (apud Marcgravium piraya vel etiam piranha ; …quidni piragna ?) est nomen vulgare cujusdam generis piscis, qui ab hominibus naturæ perscrutatoribus appellatur Pygocentrus , abundantis multis in fluminibus Brasilicis, cujus dentes acutissimi voracitasque avidissima formidinem injiciunt omnibus, inde a temporibus antiquioribus. Ab autochthonibus Brasilice loquentibus appella(ba)tur pirãîa (/pi’ɾãɲa/) — scribitur quoque piranha , quae forma hactenus manet usitatissima apud Brasilianos omnes Lusitanice loquentes, a qua insuper originem ducit vocabulum Anglicum —, quod verbum disjungi potest duas in partes, quarum prima pirá ‘piscem’ significat, altera tamen (t)ãîa ‘dentem/dentes’ (significans ergo ' piscem dentatum ').      Anno millesimo sescentesimo duodequinquagesimo, Gulielmus Piso et Georgius M...