Postagens

Præclariora / destaques

DE VOCE LUSITANICA "MUCICA" EJUSQUE SIGNIFICATIONE

Imagem
Tabula picta a Josepho Ferraz de Almeida Júnior, pictore Brasiliano, anno bis millesimo octingentesimo nonagesimo quarto, cui titulus est "Pescando". Q uattuor vel quinque diebus ante, cum spectarem pelliculam, dignissimam quidem spectatu, in qua Johannes Soares adit Arianum Suassunam , egregium præclarumque scriptorem Brasilianum, percontandi causa, auctor usus est verbo miro ac quodammodo longe petito — mea quidem sententia. Cur tamen dicam quodammodo ? Quia ipse Arianus planissimis verbis fatetur se uti hoc vocabulo, nec tamen audet idem dicere de hominibus se juvenioribus. Imago Ariani Suassunæ (ad sinistram) et Johannis Soares colloquentium. In parte satis jucunda ac facetiarum plena hujus colloquii, Arianus adhibuit hoc vocabulum ad describendum virum quendam, cui cognomen — scilicet satis ridiculum — erat "Benedito Mucica ". Johannes Soares illico intellexit, ulla sine difficultate, sensum vocabuli, sed tamen id explicat, eo consilio ne sit ullum dubium de si...

PARVULUM SPECIMEN LINGUÆ COMMUNIS AMAZONICÆ

Imagem
T emporibus antiquioribus, lingua Tupinica (Tupinice:  abanhe'enga  =  abá  'homo' +  nhe'enga  'lingua') communior quam aliæ linguæ ab autochthonibus usurpatæ. Per totum litus Brasilicum, hic sermo audiebatur, inde a regionibus septentrionalibus usque ad regiones meridionales; lingua autem Lusitanica admodum rara erat, adeo ut pæne nunquam audiretur. Johannes Ramellus (sive  Ramalho  Lusicanice) "hic", inquit, "lingua Lusitanica est tamquam lingua Latina apud vos, in Regno [Lusitanico], et pauci enim hac lingua utuntur". Etiam dicit: "Hic, lingua communis vero lingua Tupinica est, quamvis lingua Lusitanica corrupta sit, nihilominus Tupinica medulitus manet. Et lingua Lusitanica ipsa, quam pauci liberi in schola discunt, ipsa lingua Tupinica corrupitur. [...] Conimbrigae, optime loquebaris Lusitanice. Hic autem, jam [inconsulto] dicis verba sicut  urubu  pro  vulture , et  saúva  pro  formica , et  capim  pr...

PARVULUM SPECIMEN LINGUÆ TUPINICÆ

Imagem
Salvete! Frontispicium operis, c.t. est Arte de grammatica da lingoa mais vſada na coſta do Braſil , cujus auctor Josephus Anchietanus, anno millesimo quingentesimo nonagesimo quinto in lucem editi. Nunc dicam de lingua Tupinica (Lusitanice: tupi antigo ; Tupinice: abanhe'enga , quod Latine idem est atque "lingua hominis"), quæ olim fuit sermo usitatissimus in Brasilia. Eam enim Josephus Anchietanus appellavit "linguam maxime adhibitam in litore Brasiliæ". Aliquot exempla dabo quibus possim collustrare hanc linguam, tanquam is qui promulsides adfert ad cenam: Latine: Puer est in alveo/rati. Silva bona est. Bellator ensem fecit. Lusitanice: O menino está na canoa. A floresta é boa. O guerreiro fez a espada. Tupinice: Kunumĩ oîkó ygara pupé. Ka'a ikatu. Gûarinĩ itangapema oîmonhang. Vocabularium kunumĩ  - puer oîkó  - est, fuit ( aîkó  - sum, fui;  ereîkó   - es, fuisti)¹ ygara  - alveus, ratis pupé  (postpositio) - in (+ abl.) ka'a   - silva i- ...

DENTES QUASI NOVACULÆ

Imagem
"PIRAYA & PIRANHA". Imago ex libro c.t. Historia Naturalis Brasiliæ  appellatur, auctoribus Gulielmo Pisone et Georgio Marcgravio, excerpta.      P iraja (apud Marcgravium piraya vel etiam piranha ; …quidni piragna ?) est nomen vulgare cujusdam generis piscis, qui ab hominibus naturæ perscrutatoribus appellatur Pygocentrus , abundantis multis in fluminibus Brasilicis, cujus dentes acutissimi voracitasque avidissima formidinem injiciunt omnibus, inde a temporibus antiquioribus. Ab autochthonibus Brasilice loquentibus appella(ba)tur pirãîa (/pi’ɾãɲa/) — scribitur quoque piranha , quae forma hactenus manet usitatissima apud Brasilianos omnes Lusitanice loquentes, a qua insuper originem ducit vocabulum Anglicum —, quod verbum disjungi potest duas in partes, quarum prima pirá ‘piscem’ significat, altera tamen (t)ãîa ‘dentem/dentes’ (significans ergo ' piscem dentatum ').      Anno millesimo sescentesimo duodequinquagesimo, Gulielmus Piso et Georgius M...

SALVETE! PEÎUPE?

Imagem
     Ecce primum scriptum quod hac in lucem edo. Cum velim vobis tantummodo salutare, paucis verbis utar, ne nimis garrulus videar. Utut est, hac sede multa tractabo, potissimum ea quæ attinent ad textus Latinos, Lusitanicos et interdum Brasilicos (sive etiam Tupinicos). Sæpenumero erunt etiam hic ex Latino in Lusitanicum conversiones.     Cum jam hujus sedis inceptum jam pateat, ne verbis meis tantum hæc pagella impleatur, velim præbere vobis parvulam sententiam Tupinice excogitatam, quam selegi ex opere Anchietano — cui titulus est Doutrina Cristã  — convertique in Latinum sermonem; in Lusitanicum autem, magister Eduardus de Almeida Navarro jam verterat. [BRA] Urubu mba'enema 'arybo nhemoîereba îabé, nde 'atybak. (Anch., "Doutrina Cristã", II, 111-112) [LAT] Tamquam vulturis volutatio super fœtentia, tu faciem retro vertis. [LUS] Como o revolutear de um urubu sobre coisas fedorentas, tu voltas o rosto para trás. " URVBV". Imago ex libro, q.i.  Histo...